Karol Józef Wojtyła urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach.

Jego rodzicami byli Karol Wojtyła senior i Emilia z rodu Kaczorowskich. Karol został ochrzczony dnia 20 czerwca 1920 roku.

W dzieciństwie nazywano go najczęściej zdrobnieniem imienia – Lolek. Był  chłopcem  bardzo  utalentowanym  i  kochał  sport.  Regularnie grał
w piłkę nożną oraz jeździł na nartach. Bardzo ważnym elementem życia Karola były wycieczki krajoznawcze, a także spacery po okolicy Wadowic. W większości wycieczek towarzyszył mu ojciec.

Rodzina Wojtyłów żyła skromnie. Jedynym źródłem utrzymania była pensja ojca – wojskowego urzędnika w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w stopniu porucznika. Matka pracowała dorywczo jako szwaczka.     Edmund,     brat     Karola,     po     ukończeniu      gimnazjum
w Wadowicach studiował medycynę w Krakowie. Jego matka zmarła gdy Lolek miał 9 lat. Trzy lata później zmarł na szkarlatynę jego brat Edmund, w wieku zaledwie 26 lat.

 Lata nauki 

Karol Wojtyła rozpoczął naukę w męskiej, siedmioklasowej Szkole Powszechnej im. Marcina Wadowity w Wadowicach w roku 1926. Mieszkał z rodziną przy ul. Kościelnej 4. Gdy zmarła matka, prowadzili skromne życie. Posiłki jedli u sąsiadów lub w jadłodajni mleczarni. Już podczas nauki w Szkole Powszechnej wraz z ojcem oraz grupą kolegów odbył pielgrzymkę na Jasną Górę. Był dobrym uczniem oraz pogodnym, przyjaznym   i   religijnym    chłopcem.    Szybko    został    ministrantem, ale jak sam przyznał - niezbyt gorliwym. Ojciec, spostrzegłszy niezdyscyplinowanie syna, powiedział: "Nie jesteś dobrym ministrantem. Nie modlisz się dosyć do Ducha Świętego. Powinieneś się modlić do Niego". Jan Paweł II mówił o tych słowach oraz o modlitwie, którą   pokazał   mu   ojciec:   "Była  to  ważna l ekcja  duchowa,  trwalsza
i silniejsza niż wszystkie, jakie mogłem wyciągnąć w następstwie lektur czy nauczania, które odebrałeI Komunia Święta (http://www.mateusz.pl/JPII/notabiog/zyc1.htm)m. Z jakim przekonaniem on do mnie mówił! Jeszcze dziś słyszę jego głos. Rezultatem tej lekcji z dzieciństwa jest moja encyklika o Duchu Świętym".

Po ukończeniu Szkoły Powszechnej w 1931 roku zaczął uczęszczać do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Od samego początku dostawał świadectwa z bardzo dobrymi ocenami. Antoni Bohdanowicz wspomina: "W latach 1932-1938 uczęszczałem  do  Gimnazjum  razem z Karolem Wojtyłą, większość tych lat siedziałem w jednej z nim ławie, w konsekwencji odrabiałem razem lekcję w domu Karola... Otóż Lolek miał taki zwyczaj, że po przepracowaniu każdego przedmiotu wychodził do drugiego pokoju i stamtąd wracał po kilku minutach. Kiedyś drzwi były niedomknięte i zauważyłem, że Lolek modli się na klęczniku..." Karol uczył się ochoczo języków obcych, w tym szczególnie pilnie greki oraz łaciny. Chętnie grał w międzyszkolnym teatrzyku amatorskim, gdzie wspólnie z koleżankami żeńskiego gimnazjum im. Mościckiego grali: "Antygonę". Sofoklesa,   "Balladynę"   J. Słowackiego, "  Śluby panieńskie"    A. Fredry,   "Sobótkę"  J.  Kochanowskiego
i "Zygmunta Augusta" S. Wyspiańskiego. Na konkursie recytatorskim Karol wykonywał bardzo trudny tekst "Promethidiona" C. K. Norwida.

Studia

 W 1938 roku Karol Wojtyła zakończył naukę w Państwowym Gimnazjum im. Marcina Wadowity, po czym bez egzaminów wstępnych, do czego upoważniło go celujące świadectwo maturalne, po czym rozpoczął studia polonistyczne na wydziale Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego   w   Krakowie.    Tam   kontynuował   swoją     rozpoczętą
w szkole przygodę z teatrem i literaturą. Na pierwszym roku studiów wstąpił do działającej na Uniwersytecie grupy literackiej, gdzie zadebiutował 15 października 1938 roku na wieczorze literackim. Zapisał się także na zajęcia teatralne i do "Studia 39", które wystawiło na obchodach Dni Krakowa w czerwcu 1939 cieszącą się ogromną popularnością wśród publiczności baśń komediowa "Kawaler Księżycowy"      Niżyńskiego     na     motywach     krakowskiej      legendy
o czarnoksiężniku Twardowski. 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa. W listopadzie '39 Gestapo aresztowało polskich profesorów, Karol Wojtyła musiał więc przerwać studia. Pisze "Hioba", poemat wg. Starego Testamentu.

Przez 4 lata, od października 1940 do sierpnia 1944 roku pracował jako robotnik w kamieniołomach na Zakrzówku i w Fabryce Sody "Solvay", unikając w ten sposób wywózki na roboty do Niemiec. Nie zaprzestał również działalności literackiej i teatralnej. Potajemnie, w prywatnych domach, razem ze swoim przyjacielem Juliuszem Kydryńskim, organizowali koncerty, deklamacje i naukę języków obcych. Zaczęli również wystawiać tajne spektakle - wkrótce też powstał Teatr Rapsodyczny pod dyrekcją Mieczysława Kotlarczyka, który do końca okupacji zdążył wystawić 10 utworów, m.in. "Króla Ducha" Słowackiego, "Hymny" Kasprowicza i "Pana Tadeusza" Mickiewicza. Po raz pierwszy o wstąpieniu do seminarium duchownego Karol Wojtyła pomyślał w roku 1941, kiedy umarł jego ojciec. W październiku 1942 roku wstąpił do tajnego Seminarium Archidiecezji Krakowskiej i na również tajny Wydział Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z powodu prześladowań, jakimi Niemcy nękali polskich księży, przez pierwsze dwa lata studiów zmuszony był ukrywać swoje powołanie, szczególnie po "czarnej niedzieli"
6 sierpnia 1944 roku, kiedy Gestapo aresztowało prawie siedem tysięcy duchownych. Mieszkał na Tynieckiej 10.